lekarz chorób zakaźnych

Wirus nabytego niedoboru odporności, czyli HIV, zwykle po wtargnięciu do organizmu człowieka przez wiele lat pozostaje w ukryciu, nie dając żadnych objawów. Dopiero następujący po kilku lub kilkunastu latach rozwój AIDS – nabytego zespołu niedoboru odporności – powoduje występowanie licznych infekcji bakteryjnych, grzybiczych lub wirusowych.

 

Wyleczenie HIV poprzez pozbycie się wirusa z organizmu nie jest możliwe. Niemniej nowoczesne leki antyretrowirusowe wykazują zadowalającą skuteczność w zatrzymywaniu rozwoju choroby, gwarantując zakażonym normalne funkcjonowanie, o ile wykrycie obecności wirusa nastąpiło odpowiednio wcześnie. Ponadto, stosując środki ostrożności oraz profilaktykę przedeskpozycyjną (PrEP) znacząco obniża się ryzyko zarażenia HIV.

 

Test na obecność wirusa

Niedopuszczanie do siebie myśli o chorobie, bagatelizowanie zagrożenia, lęk przed wynikiem – to najczęstsze przyczyny unikania testu na obecność wirusa HIV. Badanie jest niezwykle istotne, gdyż wykrycie obecności wirusa HIV na etapie nosicielstwa, przed rozwojem AIDS, ułatwia leczenie oraz znacząco poprawia rokowania.

 

Jak leczyć HIV?

Terapia osób zakażonych wirusem HIV jest nieco odmienna w przypadku nosicieli oraz pacjentów z AIDS. W pierwszym przypadku stosuje się leki antyretrowirusowe, które mają za zadanie hamować namnażanie się wirusa.  Stosowanie ich regularnie przez całe życie sprawia, iż pacjent nie odczuwa konsekwencji zakażenia, może mieć zdrowe dzieci oraz całkowicie sprawnie funkcjonować w społeczeństwie.

 

W przypadku rozwinięcia nabytego niedoboru odporności (AIDS) sytuacja jest nieco bardziej skomplikowana, gdyż obecności wirusa HIV towarzyszą wtedy również inne choroby zakaźne. Nawet niegroźna dla zdrowego człowieka ilość bakterii, grzybów, czy wirusów powoduje rozwój schorzenia. Często występują przeziębienie lub grypa, ale też poważniejsze choroby, jak gruźlica lub borelioza. Lekarz musi zatem wdrożyć kompleksowe leczenie, skierowane nie tylko na HIV, ale także na choroby towarzyszące. Do leków antyretrowirusowych dołączane są zatem antybiotyki, preparaty przeciwgrzybicze lub inne leki przeciwwirusowe. 

 

Zapobieganie zakażeniu wirusem HIV

Zamiast leczyć HIV, lepiej zapobiegać zarażeniu się wirusem. Ponieważ do zdecydowanej większości zakażeń dochodzi drogą seksualną lub przez krew, do zachowań profilaktycznych należy zaliczyć:

 

• korzystanie z prezerwatyw
• unikanie stosunków seksualnych z potencjalnymi nosicielami wirusa HIV
• używanie sterylnych igieł (tatuaże, iniekcje narkotykowe)
• ostrożność podczas kontaktu z krwią obcej osoby (np. podczas opatrywania ran)
• niekorzystanie z cudzych golarek, nożyczek i tym podobnych narzędzi

 

Profilaktyka przedekspozycyjna (PrEP)

PrEP to zastosowanie leków antyretrowirusowych u osób niezakażonych wirusem HIV. Jest to działanie profilaktyczne, aplikowane głównie u osób szczególnie narażonych na zarażenie. Podaje się je w formie tabletek, rzadziej dożylnie. Ze względu na rzadko występujące i łagodne skutki uboczne leków PrEP, w zasadzie każdy może zdecydować się na ich stosowanie. Szczególnie wskazane jest to natomiast u osób, które:

 

• praktykują przygodne stosunki seksualne
• ich partnerzy są nosicielami HIV
• starają się o dziecko z partnerem/partnerką zakażonymi wirusem
• przyjmują substancje psychoaktywne w iniekcjach
• nie korzystają z prezerwatyw
• świadczą usługi seksualne
• pracują w ośrodkach leczenia chorych na AIDS

 

Skuteczność PrEP w ograniczaniu ryzyka zakażenia wirusem HIV sięga niemal 70-90%, dlatego w połączeniu ze stosowaniem prezerwatyw zabezpieczenie przed zakażeniem jest niemal stuprocentowe. 

 

Stosowanie PrEP – gdzie i jak?

Jak na razie profilaktyka przedekspozycyjna nie jest w żadnym stopniu refundowana, dlatego osoby poddające się terapii są zmuszone do jej finansowania z własnych środków. Cena miesięcznej kuracji wynosi do 150 zł,  jednak należy doliczyć do niej koszty wizyt lekarskich. Leki antyretrowirusowe dostępne są bowiem jedynie na receptę, ponadto profilaktyka powinna być nadzorowana przez specjalistę.

 

Co trzeba zapamiętać?

Całkowite wyleczenie HIV nie jest możliwe, jednak terapia lekami antyretrowirusowymi pozwala sprawnie funkcjonować, a nawet posiadać zdrowe potomstwo. Ponadto, proste środki ostrożności dotyczące stosunków seksualnych oraz kontaktów krew-krew pozwalają znacząco zmniejszyć ryzyko zakażenia, a profilaktyka przedekspozycyjna (PrEP) obniża je niemal do zera.

 

Co warto wiedzieć o chorobach zakaźnych?

Chorobami zakaźnymi nazywane są schorzenia przenoszone między organizmami, wywoływane przez określone patogeny. Lista schorzeń uznanych za zakaźne jest długa, a objawy i leczenie nieraz całkowicie odmienne. Również ryzyko, jakie stanowią dla człowieka poszczególne choroby zakaźne, jest bardzo zróżnicowane.

Co wywołuje choroby zakaźne?

Za wywoływanie chorób zakaźnych po wtargnięciu do organizmu odpowiadają:

- wirusy

- grzyby

- bakterie

- priony

- toksyny

Przedostając się do organizmu człowieka, powyższe czynniki chorobotwórcze wywołują zwykle stan zapalny, objawiający się przeważnie gorączką, często również obrzękami poszczególnych części ciała oraz powiększeniem węzłów chłonnych. Są to tak zwane objawy obiektywne, które nie pozwalają jednak zidentyfikować konkretnej choroby. Każde schorzenie daje również wiele objawów specyficznych.

Jak leczyć choroby zakaźne?

Leczenie schorzeń zakaźnych jest uzależnione od tego, co konkretnie zaatakowało organizm. Inną terapię zaleca się w przypadku infekcji wirusowej, a zupełnie odmienną, gdy do organizmu wtargnęła bakteria. Pod uwagę bierze się również stopień rozwoju choroby. Często konieczne jest także wyszczególnienie konkretnego wirusa, grzyba, czy też szczepu bakterii, aby możliwe było zastosowanie skutecznego leczenia. Najbardziej podstawowy podział leków stosowanych w przypadku chorób zakaźnych przestawia się następująco:

- leki przeciwwirusowe

- przeciwgrzybicze

- antybiotyki

- antytoksyny

Choroby zakaźne bywają niezwykle oporne na działanie wszelkich terapii. Dlatego tak ważna jest profilaktyka, która przeważnie okazuje się wyjątkowo skuteczna. Poleca się stosowanie suplementów realnie zwiększających odporność organizmu. Najskuteczniejszą formą profilaktyki są natomiast szczepienia ochronne, które zwykle niemal w 100% zapobiegają wystąpieniu choroby.

Jak można się zarazić?

Dróg, którymi choroby zakaźne dostają się do organizmu, jest wiele. Sposób przenoszenia się patogenów różnicuje mikroorganizmy i cząsteczki chorobotwórcze. Patogeny mogą wtargnąć do organizmu poprzez układ:

- krwionośny

- pokarmowy

- oddechowy

- rozrodczy

Drugiego podziału dokonuje się ze względu na sposób zarażenia i wygląda on następująco:

- drogą kropelkową – kontakt z kaszlącym lub kichającym chorym, wspólny ręcznik, pocałunek

- kontakty seksualne

- otwarte rany

- wektory – zarażenie przez kontakt z nosicielem np. komarem przenoszącym malarię

Zróżnicowane schorzenia zakaźne

Wskazując, jak bardzo zróżnicowane są choroby zakaźne, warto wymienić i pokrótce omówić 3 popularne schorzenia takie, jak:

- grypa i przeziębienie – wirusowe choroby zakaźne przekazywane głównie drogą kropelkową. Główne objawy to: gorączka, ból gardła, bóle kostne, katar. Przeziębienie to niegroźna choroba, przemijająca samoistnie, jednak nieleczona grypa może okazać się nawet śmiertelna

- salmonelloza – choroba bakteryjna przenoszona drogą pokarmową. Bakterie Salmonella zwykle docierają do organizmu człowieka wraz ze skażonym mięsem lub nabiałem. Główny objaw to rozstrój żołądka, jednak konsekwencje zakażenia mogą być o wiele poważniejsze. W ostrej postaci bakteria może zaatakować niemal każdy narząd wewnętrzny. Schorzenie bardzo często wymaga leczenia szpitalnego

- opryszczka – choroba wirusowa atakująca skórę. Objawia się głównie wysypką występującą na twarzy, a czasami również w okolicach narządów płciowych.